Dorpskerk Huizum
In het zuiden van de hoofdstad van Friesland ligt de Dorpskerk Huizum. De kerk is sinds 2014 in eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. De plaatselijke commissie organiseert een scala aan activiteiten. De kerk is vanwege zijn bijzondere uitstraling en grootte (180 zitplaatsen) daarnaast een populaire locatie voor herdenkingen (uitvaarten) en voor huwelijksvoltrekkingen.
Het muurwerk bevat tufsteen uit de twaalfde eeuw. Daarmee is de Dorpskerk het oudste monument van de stad Leeuwarden. De kerk is gebouwd in gotische stijl. Meer gedetailleerde informatie vindt u onderaan deze pagina onder knoppen.
Toeristische informatie
1) Wilt u wandelen rond de kerk?
Klik op hier voor diverse wandelroutes
2) Wilt u 12 bijzondere verhalen over de kerk beluisteren?
Klik op https://izi.travel/nl/a651-dorpskerk/nl
3) Wilt u in en rond de kerk rondgeleid worden?
Dien een verzoek in via dorpskerkhuizum@gmail.com. Staat u al bij de kerk: bel een van de nummers die naast de ingang vermeld staan.
4) Wilt u meer informatie over oud-Huizum?
Zie het boek Voetstappen door Huizum of klik op www.huzum.nl.
Huidig gebruik
De Dorpskerk Huizum is op 29 november 2013 overgenomen door de Stichting Alde Fryske Tsjerken en in beheer gekomen bij de Plaatselijke Commissie. Die organiseert concerten, lezingen en poëzieavonden en verhuurt de kerk voor rouw- en trouwdiensten en andere bijzondere bijeenkomsten (jubilea familie/organisaties). Dat de kerk na 800 jaar trouwe dienst heel geschikt is voor uitvaarten spreekt voor zich. De redenen waarom trouwlustige echtparen deze kerk graag verkiezen zijn o.a.: de warme monumentale sfeer, de mogelijkheden tot feestelijke aankleding inclusief vlag op de toren, de moderne faciliteiten (beamer, opnameapparatuur etc.), de mogelijkheid van een totaalarrangement vanwege de combinatie met het nevengebouw De Voorhof met een zaal voor 90 personen, de voor bruidsreportages prachtige omgeving (water, park, liefdesbruggetje).
Ligging
Vroeger was Huizum een afzonderlijk dorp. Nu ligt de Dorpskerk precies in het geografische hart van hedendaags Leeuwarden. De kerk is opgenomen in het netwerk van fietsknooppunten (route 67), diverse andere wandelroutes en is via de sloepenroute over de Wirdumervaart ook varend bereikbaar. Gratis parkeren is mogelijk op het grote parkeerterrein tegenover Intratuin (zuidzijde Tijnjedijk). Volg op de rondweg het bord “Dorpskerk Huizum”.
Meer info over de wandelroutes vindt u hier.
Datering
Het muurwerk bevat tufsteen uit de twaalfde eeuw. Daarmee is de Dorpskerk het oudste monument van de stad Leeuwarden. De vormentaal van het schip verwijst naar het eind van de vijftiende eeuw of het begin van de zestiende eeuw. Mogelijk is de kerk toen gewijzigd, of opnieuw opgebouwd met gebruikmaking van de oude tufstenen.
Exterieur
In de zuidmuur van het schip zijn vier spitsboogvensters te zien en in de vijfzijdige koorsluiting nog eens twee. In de noordmuur van het schip zijn twee grote spitsboog- en twee ronde ramen aangebracht. Aan de westzijde van de noordmuur bevindt zich de ingang, die in empirestijl is omlijst (1804).
Interieur
Hoogtepunt in het buitengewoon rijke protestantse interieur is de houten preekstoel uit de zestiende eeuw. Dit is de enige preekstoel in Fryslân die dateert van vóór de reformatie. In de dooptuin staat een doopbekken uit 1604. Een aantal banken is voorzien van wangstukken uit de renaissance. Tegenover de preekstoel staan drie herenbanken en in de koorsluiting is nog een vierde herenbank te vinden. Het houten tongewelf is voorzien van gewelfschotels met gesneden passiesymbolen.
Toren
De toren dateert grotendeels uit de dertiende eeuw. In de zestiende eeuw is er een stuk bovenop gebouwd. In dit nieuwe gedeelte zijn paarsgewijs galmgaten aangebracht. De geveltoppen aan beide zijden van het zadeldak hebben klimmende spitsboognissen. In de toren hangen twee klokken, één uit 1529 en een uit 1582.
Orgel
Het is bekend dat de kerk al in de 16e eeuw een orgel had. Rond 1660 werd het gerepareerd door Willem Meynerts uit Berlikum. In 1727 vindt een vernieuwing plaats door Christian Müller. Het huidige orgel is in 1849 gebouwd door de orgelmakers Van Dam; zij gebruikten daarin een deel van het oude pijpwerk. Dit orgel onderging in de 20e eeuw enige wijzigingen. De laatste daarvan werd gerealiseerd in 1954-1956.
In 2015 is het orgel opnieuw gerestaureerd door Orgelmakerij Bakker & Timmenga uit Leeuwarden onder advies van Theo Jellema. Het orgel is teruggebracht naar de situatie in 1849.
De vleugel
In oktober 2023 is er een vleugel geplaatst in de Dorpskerk, een ‘Grotrian Steinweg’, bouwjaar 1976. Deze is in bruikleen van Geelvinck Muziek Musea, Amsterdam-Heerde.
Nevengebouw De Voorhof
Op dertig meter afstand bevindt zich het nevengebouw De Voorhof, waarin keuken en toiletten zijn ondergebracht. De afzonderlijke, in 2015 gerenoveerde zaal (capaciteit: 90 zitplaatsen) kan zowel in combinatie met de kerk als los daarvan worden gehuurd voor nazitten bij uitvaarten of huwelijks-voltrekkingen, vergaderingen, repetities, feestelijke bijeenkomsten e.d..
Kerkhof
Het kerkhof direct rond de kerk is in 1979 door de toenmalige eigenaar gesloten. Het kerkhof is sinds 2014 eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken. Het onderhoud is in handen van de vrijwilligers van de Plaatselijke Commissie. In overleg met nabestaanden kunnen zij tegen vergoeding de grafmonumenten onderhouden en/of restaureren. Op het kerkhof staat een baarhuisje, dat in 2014 volledig is gerestaureerd. In het baarhuisje is een expositie ingericht over grafcultuur in Friesland. Dit minimuseum kan net als de kerk zelf ’s zomers tijdens Tsjerkepaad worden bezocht, daarnaast op aanvraag. Op de Huizumer begraafplaats werden o.a. de ouders van de dichter Jan Jacob Slauerhoff begraven. Hun grafsteenplaat prijkt op een sokkel bij de ingang van het kerkhof. De dichter wijdde zijn langste gedicht (In Memoriam Patris) aan de begrafenis van zijn vader met dezelfde naam. Op aanvraag worden rondleidingen langs graven van bekende Friezen verzorgd op het kerkhof en de aansluitende gemeentelijke begraafplaats.
Zie over kerkhof en naastgelegen gemeentelijke begraafplaats verder de aparte rubriek Kerkhof
Graf opzoeken?
Soms krijgen wij de vraag waar een bepaalde overledene op de begraafplaats is begraven. De grote begraafplaats naast de kerk wordt in tegenstelling tot het kerkhof pal rond de kerk door de gemeente Leeuwarden beheerd. Op het oude, monumentale kerkhof mag niet meer worden begraven, op de gemeentelijke begraafplaats wel. Wie een graf wil opzoeken op het kerkhof kan daarover met ons contact opnemen. Mogelijk kan iemand van onze organisatie u wegwijs maken. Wie een graf op de gemeentelijke begraafplaats zoekt kan het volgende doen. Op een computer, tablet of smartphone zijn de graven op de Huizumer begraafplaats via een gemeentelijke een applicatie op te zoeken. Die informatie staat ook bij de ingang van de begraafplaats aangegeven.
Hoe zoekt u een graf op?
Ga naar https://www.leeuwarden.nl/overlijden-en-begraafplaatsen/begraven. Klik ‘Leeuwarden” aan en vervolgens de Huizumer begraafplaats. Vermeld de namen van de overledene (en indien beschikbaar de overlijdensdatum): dan verschijnt een plattegrond van de begraafplaats waarop het graf is aangegeven.
Poëzietableau
De historie van ca. 8 eeuwen komt treffend tot uiting in het gedicht ‘Dorpskerk Huizum‘ dat op een poëzietableau bij het toegangspad ligt. Dit is een onderdeel van de Leeuwarder poëzieroute (zie www.poezieroute.nl). Voor de tekst van dit door Atze van Wieren geschreven gedicht: zie hiernaast onder downloads. Van die tekst is ook een Friese en Engelse vertaling beschikbaar (gepubliceerd in de boeken Swannesang van Atze van Wieren resp. Het metrum van de voetstap van de St. Poëzietableaus Leeuwarden).